Jongeren staan er bij de keuze voor beroep en studie meer dan ooit alleen voor. Er moet daarom meer professionele ondersteuning komen, mocht ik afgelopen week betogen in het Brabants Dagblad.
Als gastschrijver kreeg ik de ruimte om een pleidooi te houden voor het in ere herstellen van de adviseur voor school-, studie- en beroepskeuze. De opleiding die ik daarvoor ooit volgde is inmiddels gereduceerd tot een module, decanen doen het er in toenemende mate maar zo’n beetje bij en van de professionele steun die in België gebruikelijk is kunnen we hier alleen maar dromen.
Het artikel stond vorige week in de editie Uden-Veghel van het Brabants Dagblad. Hieronder de volledige tekst:
Jongere staat er bij studiekeuze alleen voor
Jongeren staan er steeds meer alleen voor als het gaat om de keuze voor studie en beroep. Terwijl de keuzestress alsmaar toeneemt, onder meer door een absurd groot aanbod, neemt de steun af. Dat moet veranderen. Een pleidooi voor professionele ondersteuning.
Door Mirjam van Esch
Het is alweer een jaar of twintig geleden dat in een satirisch radioprogramma was te horen hoe Jack Spijkerman scholen belde om zijn, denkbeeldige, ernstig gestoorde kind aan te melden voor een school. De presentator bedacht zo veel ernstige aandoeningen, ziekten en stoornissen dat voor elke school duidelijk moest zijn: dat kind kunnen we niet de faciliteiten geven die nodig zijn. Maar de luisteraar hoorde slechts dat het allemaal geen probleem was. ‘Tuurlijk kan uw kind zich bij onze school aanmelden. Welkom!’
Ik moet steeds aan de uitzending denken als de aankondigingen van open dagen van beroepsopleidingen weer voorbij komen. Die open dagen zijn zo ongeveer de enige steun voor middelbare scholieren als ze een keuze willen maken. Die open dagen zijn echter geen voorlichtingsbijeenkomsten – het is reclame. Doel is niet om te bezien of scholier en opleiding bij elkaar passen, doel is om scholieren binnen boord te halen. ‘Tuurlijk kan je je bij onze school aanmelden, welkom!’ klinkt het – zoals destijds in dat radioprogramma.
Kiezen is lastig
Ik studeerde in 1986 af aan de Academie Mens-Arbeid. Terwijl er sindsdien tal van opleidingen bij zijn gekomen, is juist deze vier-jarige HBO opleiding verworden tot een lesmodule bij de opleiding HRM. Professionele ondersteuning van jongeren die een beroep of studie kiezen, begint zo langzaamaan zeldzaam te worden. Decanen bieden als gevolg van bezuinigingen op hun vak minder hulp dan pakweg twintig jaar geleden. Ouders willen vanzelfsprekend best helpen, maar zien in het woud van academies en ROC’s de bomen ook niet meer. ‘Jeetje, die opleidingen waren er niet toen wij zo oud waren als jij. Geen idee…’
Het is mijn ervaring dat jongeren het knap lastig vinden om te kiezen. Dat begint al bij de vraag wat ze willen en kunnen. Juist in de puberteit en adolescentie is die vraag bijzonder lastig. En dan zijn er nog de twijfels over het toekomstperspectief die een goede keuze vertroebelen.
Scholen en ouders steken enorm veel energie in het klaarstomen van jongeren om ze een goede basis te geven. Maar als ze dan eenmaal dat diploma van de middelbare school op zak hebben, moeten ze het zelf maar uitzoeken. Het is triest dat een goed netwerk van professionals in enkele decennia zo ongeveer tot de grond toe is afgebroken.
Dan de Belgen
Nee, dan de Belgen. In België is in zowat elke middelgrote plaats wel een Centrum voor Loopbaanbegeleiding te vinden. De deur staat er open voor iedereen die vragen heeft over studiekeuze. De CLB’s helpen ook nog eens bij leren en studeren: ook voor problemen met lezen, schrijven, leren en huiswerk maken staan er – gratis! – professionals klaar. Die hebben ook nog eens verstand van psychische en sociale problemen, zoals stress, faalangst en spijbelen.
Bij gebrek aan subsidie kan ik mijn diensten niet gratis aanbieden. Hoe ik ook mijn best doe tarieven zo laag mogelijk te houden, juist in deze tijden is professionele ondersteuning voor veel jongeren en hun ouders te kostbaar. Met als gevolg dat jongeren er alleen voor staan en zich overleveren aan de slimme marketeers die op open dagen en met aantrekkelijke websites voorbij gaan aan wat jongeren zelf kunnen en willen. ‘Tuurlijk kun je je bij ons aanmelden. Welkom!’
Mirjam van Esch is zelfstandig adviseur op het gebied van school-, studie- en beroepskeuze in Schijndel.