Als geen ander ben ik van ‘kont tegen de krib’ en op de barricade staan als iets me niet zint en ik onrecht bespeur. Ik was dan ook wát blij toen ik eindelijk weer eens studenten met spandoeken zag. Ze riepen dat ze meer inspraak bij de organisatie van het onderwijs willen. Ze willen afrekenen met de ‘cijfertjes cultuur’ op hun opleiding. Bravo!
Ik wás blij. Even. Want toen begon het te schuren.
Al vele jaren is het rendementsdenken leidend bij onderwijsinstellingen. En zoals Volkskrant-columnist Bert Wagendorp onlangs schreef: het is bij ziekenhuizen en woningcorporaties al niet veel beter. Rankings van artiesten, opleidingen, restaurants, verzekeringen… we zijn er door vergeven. En we kunnen er geen genoeg van krijgen. Ook bij het kiezen van een studie is één van de eerste vragen: ‘hoe scoort deze opleiding?’ En wordt de Keuzegids al snel op tafel gelegd. Om te kijken op welke plaatst die uitgekozen studie staat en wat het rendement is. En als de opleiding niet in de top 3 voorkomt, dan wordt de keuze nog eens overwogen. Dat deden ook de studenten, die nu zo fel ageren tegen het rendementsdenken.
Ook zij wilden graag lijstjes om zo inzicht in de resultaten en de kwaliteit van hun gekozen studie te krijgen. Want zo dachten ze met die lijstjes-kennis zo veilig mogelijk te kunnen kiezen. Om er vervolgens achter de komen dat die lijstjes niet gaan over het type medestudenten die je tegen het lijf loopt, de sfeer op de faculteit en nog zo wat dingen. Of nog erger: ze kloppen wel en de studenten stellen vast dat het wel erg gericht is op rendement. Tijd om iets te gaan bezetten of spandoeken te gaan beschilderen.
Ik heb dus wel wat vragen bij deze studentprotesten. Want het is dus niet zo dat alleen de dames en heren aan de top van instellingen te verwijten is dat ze cijfertjes verzamelen. Dat ze geld zo efficiënt mogelijk inzetten. Dat doen ze omdat ze zo weer strakke lijstjes op kunnen leveren. Omdat de studenten van het komend studiejaar daar naar hunkeren. En anders hun ouders wel.
Want zeg nou zelf: een bestuurder bedenkt heus niet dat het opleveren van cijfers en lijstjes een leuke tijdsbesteding is. Welnee. We hebben met z’n allen deze vraag om rendementsgegevens gecreëerd. Colleges van Bestuur en ministeries voldoen slechts aan deze vraag. Aan ónze vraag.
Dus studenten, ouders, huurders, patiënten, buurmannen en buurvrouwen: strijd voor kwaliteit en inspraak. Ga de straat op als je onrecht wordt aangedaan. Ik doe mee. Echt. Maar stop met het vragen om rankings, onderzoeken naar ‘de beste’ restaurants, scholen en ziekenhuizen van Nederland. Dan zullen bestuurders hier waarschijnlijk minder tijd aan besteden. Daardoor krijgen ze zeeën van tijd om het met u en mij over inspraak, kwaliteit en andere zeer wezenlijke zaken te hebben.